«Συλλογική μνήμη – ανάμνηση -
λήθη – αμνησία – λήθαργος»
Με μεγάλο ενδιαφέρον παρακολουθώ τον τελευταίο καιρό την αντιπαράθεση των απόψεων του Κ. Γεωργουσόπουλου και της Μ. Ρεπούση μέσα απ’ τις σελίδες του «Βιβλιοδρόμιου», σχετικά με το ρόλο της Ιστορίας στη δημιουργία και περιφρούρηση μιας συλλογικής εθνικής μνήμης, καθώς και τη δυνατότητα προβληματισμού κι αμφισβήτησης των στερεοτύπων, μέσα από την κριτική προσέγγιση των γεγονότων, λαμβάνοντας υπ’ όψη την οπτική και τις μνήμες που θα οδηγούσαν στην προσέγγιση και την κατανόηση και της «άλλης πλευράς» στην πορεία επίλυσης των λεγόμενων «Εθνικών ζητημάτων».Με όλο το σεβασμό στο μεγάλο δάσκαλο και κριτικό (παρακολουθώντας ανελλιπώς τις προσπάθειές του για την προστασία του αρχαίου δράματος από ανίερες επεμβάσεις που πληθαίνουν επικίνδυνα τελευταία) δεν θα μπορούσα παρά να ταχθώ με την άποψη της Μ. Ρεπούση. Πιστεύω κι εγώ ότι : « Η Ιστορία αν και γράφεται συχνά κάτω από την πίεση των συλλογικών μνημών, όσων έμειναν από το παρελθόν στο πλαίσιο του βιώματος των ομάδων ή όσων οι ομάδες δημιούργησαν για το παρελθόν τους, μπορεί να «προβληματίσει» τη μνήμη, να επερωτήσει τους μηχανισμούς της, να την κάνει περισσότερο αμφίβολη, ανοικτή στην αμφισβήτηση του σκληρού στερεοτυπικού της πυρήνα, να την εκδημοκρατίσει, να τη ριζοσπαστικοποιήσει. Να την κάνει να θυμάται όσα θέλει να ξεχάσει, να της προσθέτει ψηφίδες και χρώματα, να την αντιπαραβάλλει με τα τεκμήρια. Αυτή είναι ανάμεσα σε άλλες η δύναμη της Ιστορίας. Η ικανότητά της να «ιστορικοποιεί» τη μνήμη και να θέτει διαρκώς το ζήτημα μιας πιο δίκαιης, πιο ορθής κουλτούρας μνήμης, μιας ηθικής της μνήμης ».-
Η διδαχή της στο σχολείο δεν πρέπει να υπηρετεί σκοπιμότητες ούτε να διαιωνίζει καταστάσεις και αδιέξοδα εξαρτημένα από εθνικιστικά ιδεώδη και δόγματα περί Αναδέλφου Έθνους αλλά να ... « Υποστηρίξει μια κριτική ιστορική μνήμη ικανή να βοηθήσει τα παιδιά να υπερβούν το εγώ τους, να σταθούν κριτικά απέναντι στον εαυτό τους, να πλησιάσουν τον άλλον, να τον γνωρίσουν, να ανοιχθούν στον κόσμο και στις προκλήσεις του … να δημιουργήσουμε ένα περιβάλλον αναστοχαστικό για να μπορούν τα παιδιά να προβληματιστούν, να θέσουν ερωτήματα, να συζητήσουν, να αναζητήσουν απαντήσεις, να αποκτήσουν μια κουλτούρα διαλόγου, να απομυθοποιήσουν και να αποκρυπτογραφήσουν τους τρόπους με τους οποίους βλέπουν τον εαυτό τους και τον περίγυρό του, να φύγουν από τα κλισέ, να σκεφθούν για τις μνήμες τους, να επισκεφθούν άλλων μνήμες. Γι΄ αυτό χρειάζεται το σχολείο και όχι για να επαναλαμβάνει τις εμπορικές, λαϊκές ή πολιτικές χρήσεις της Ιστορίας ».- 
Ο κ. Γεωργουσόπουλος, εξακοντίζοντας αφορισμούς και λογοπαίζοντας με την ετυμολογία συναφών λέξεων, θεωρώ ότι αποφεύγει να αγγίξει την ουσία του ζητήματος. Το ερώτημα είναι αν θέλουμε η Ιστορία να ασχολείται με την έρευνα και μελέτη της αντικειμενικής αλήθειας με βάση πραγματικά γεγονότα και ντοκουμέντα, διαπαιδαγωγώντας και διαμορφώνοντας έτσι πολίτες με κριτική σκέψη και βούληση για την υπέρβαση κρίσεων και αδιεξόδων ή να αποτελεί υπηρέτη στείρων συντηρητικών σοβινιστικών αντιλήψεων που μόνο δεινά μπορεί να επιφέρουν στις ερχόμενες γενιές …
www.350.org"
24 σχόλια:
Πρόσφατα ήμουν στη Σκανδιναβία. Η Δανία, η Νορβηγία, η Σουηδία και η Φινλανδία είναι γείτονες χώρες που πολέμησαν μεταξύ τους για 100ντάδες χρόνια. Η συνύπαρξη τους, είναι πλέον αρμονική.
Αυτός πρέπει να είναι ο στόχος μας. Η Ιστορία δεν πρέπει να αποκρύπτει τα πραγματικά γεγονότα προς χάριν δημιουργίας σχέσεων φιλίας , αλλά ούτε και να υπερτονίζει τις παλαιές έχθρες και να τις διαιωνίζει.
Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, καταφέραμε να δημιουργήσουμε Εθνική συνείδηση και μνήμη. Ας πάμε τώρα ένα βήμα παρακάτω και ας προσεγγίσουμε τους γειτονικούς λαούς. Μακριά πια με τον σωβινισμό. Μόνο μέσω της σχολικής παιδείας μπορεί να γίνει αυτό.
καλημέρα
δεν ξέρω τίποτα για την αντιπαράθεση...
ωστόσο η ιστορία δεν είναι κάτι εξαιρετικά στατικό.
μια ιστορική εκδοχή σήμερα ... στο παρελθόν θα ήταν δυσνόητη...
Για μια καλησπέρα πέρασα. Να είσαι καλά και θα τα ξαναπούμε.
Καλό χειμώνα κατ αρχήν.
Τ ο μόνο που μπορώ να πω είναι ότι η
αλήθεια είναι πάντα κάπου στή μέση!
Δυστυχώς για μένα μέχρι αυτή τη στιγμή
δέν έχω ξεκαθαρισμένη άποψη πάνω
στο θέμα!
Δέν μπορώ να μήν συμφωνήσω μαζί σου,
αλλά ταυτόχρονα δεν μπορώ να μήν κρατήσω μια επιφύλαξη,.
Να λέμε την αλήθεια στα παιδιά μας,ναι
αλλά χωρίς να δείχνει είτε στη μία είτε
στην άλλη πλευρά!
Αραγε έτσι μαθαίνουν ιστορία στα παιδιά τους οι απέναντι; με αντικειμενικότητα, ξεπερνώντας το εγω;
Μακάρι να ζούσαμε σε ιδανικές πολιτείες, αλλά δεν ζούμε.
Να μην φανατίζουμε αλλά να μην απλοποιούμε την αλήθεια.
Τι να πω στα παιδιά μου; Ο παππούς σας έχασε ένα αδερφάκι 4 χρονών από την πείνα αλλά δεν έφταιγε κανείς;
Νομίζω πως αν δεν μάθουμε καλά την ιστορία τα λάθη θα επαναληφθούν.
Οι ακρότητες φυσικά πρέπει να μένουν μακριά. Ομως η αλήθεια πολλές φορές είναι σκληρή.
Από όσο έχω παρακολουθήσει την αντιπαράθεση, και φέροντας και ιδεολογικοπολιτικό φορτίο ως προς την αντιμετώπιση της Ιστορίας (στα σχολεία ειδικά) έχω ταχθεί και εγώ με την άποψη της κ. Ρεπούση. Η Ιστορία δεν είναι στατική, δεν είναι αχρωμάτιστη από ιδεολογίες (ενίοτε και από ιδεοληψίες).
Βέβαια με τον Κ. Γεωργουσόπουλο έχω και άλλες διαφωνίες. Αισθητικές. Κατά τη γνώμη μου κατατρέχεται από πολλές ιδεοληψίες, όσο αναφορά στο θέατρο, είναι πολλές φορές προκατειλημμένος, και δυστυχώς, πολύ συντηρητικότερος από ότι τον είχα συνηθίσει, αναπαράγοντας στερεότυπα. Ου γαρ...να πω;
Πολύ καληνύχτα σας!
Καλημερα καλέ μου φιλε
Η ιστορία πρέπει να ειναι
ότι ορίζει η ετυμολογία της
λέξης...απλά και Ελληνικά
Μαζί σου και γω
τσίου και πάλι τσιου!!!
Έχει χειρουργήσει η κακούργα και το συνεχίζει. Το θέμα είναι να μπορούμε να διαβάζουμε πίσω από τις απλές λέξεις.
θα συμφωνήσω με τα αυτονόητα..
Η ιστορία είναι για να φτιάξουμε ένα μέλλον καλλίτερο, μαθαίνοντας από το παρελθόν*πρέπει όμως, το παρελθόν να το μάθουμε όσο πιο ανικειμενικά γίνεται και όχι με φράσεις δήθεν ιστορικές του τύπου "συνωστισμός" αντί για σφαγή και ξεριζωμός, όπως έγινε στ'αλήθεια*δε καταλαβαίνω γιατί θα πρέπει να δεχτούμε τέτοιου είδους "ιστορικούς εκπολιτισμούς"...
Δε λέω να ορμήξουμε στους γείτονες, είναι παράλογο, αλλά ,πχ, θεωρούμε ιστορικό δεδομένο, το ότι 500 χρονια ήταν οι Τουρκοι στη Μ. Ασία και παράλληλα θεωρούμε εθνικισμό το ότι οι πρόγονοί μας ήταν εκεί για τουλάχιστον 3000 χρόνια!Απλά είναι παράλογα αυτά που η κυρία πρεσβεύει και θέλω να πιστεύω, πως κάνει λάθος και δεν είναι εκ του πονηρού.
Mγάλη κουβέντα άνοιξες Άγρυπνε, και δεν μπορεί να εξεταστεί με μια δυο παραπομπές και ούτε να τοποθετηθεί κάποιος με ένα σχόλιο. Σε γενικές (πολύ γενικές) η διδαχή της ιστορίας στα σχολεία είναι καθαρά ταξική υπόθεση. Εγώ τουλάχιστον πρόλαβα τους κομουνιστοσυμμορίτες. Και όλος αυτός ο χαμός που έγινε με το βιβλίο της Ρεπούση, όταν οι κρατούντες κρίνουν ότι η συνεργασία με τη Τουρκία είναι απολύτως απαραίτητη για τα συμφέροντά τους, θα το επιβάλουν. Ίστορία μαθαίνεις μόνος σου, έτοιμος να δεχτείς τα πάντα χωρίς προκαταλήψεις και σίγουρα δεν τη μαθαίνεις στο σχολείο.
Ευχαριστώ όλους για τα σχόλια …
Σαφώς και το θέμα δεν εξαντλείται
σε ένα post πόσο μάλλον στα σχόλιά του …
Απλώς το ζήτημα με προβληματίζει χρόνια τώρα
και βρήκα την ευκαιρία ν’ ανοίξω κουβέντα με την αντιπαράθεση στο "Βιβλιοδρόμιο" των ΝΕΩΝ.
Θέλουμε δε θέλουμε η Ιστορία παίζει βασικό ρόλο στην οικοδόμηση σχέσεων ανάμεσα σε γειτονικούς λαούς.
Σίγουρα δεν είναι κάτι το στατικό – τίποτε δεν είναι στατικό …
Τι να το κάνω όμως αν μετά από αρκετά χρόνια μου πουν «είχες δίκιο …»
Ναι πρέπει να λέμε στα παιδιά μας την ιστορική αλήθεια, να παραδεχόμαστε τα λάθη των προγόνων μας – όπως και τα δικά μας - μόνο έτσι δεν θα επαναληφθούν …
Ασφαλώς και η διδαχή της Ιστορίας είναι ταξική υπόθεση και δεν είναι ιδεολογικά αχρωμάτιστη, γι’ αυτό και γίνεται προσπάθεια ποδηγέτησής της από τους εκάστοτε κρατούντες και τους πάτρονές τους, είναι σαφές πως τα συμφέροντά τους βασίζονται στο «Διαίρει και Βασίλευε» … γι’ αυτό βεβαίως και δεν πρέπει να μένουμε αδρανείς …
Η Ιστορία και γενικά η εκπαίδευση δεν πρέπει να γίνεται εκμαγείο εθνικιστικών και φονταμενταλιστικών μηχανισμών …
Αγαπημένε παλιέ μου συμφοιτητή,
χρειάστηκε να περάσει πολύς καιρός από τα ιστορικά γεγονότα που έζησα εγώ η ίδια προσωπικά και να κυλήσει πολύ νερό στο αυλάκι για να συνειδητοποιήσω ότι πράγματι χρειάζεται μια κάποια χρονική απόσταση από τα γεγονότα και μια νηφαλιότητα για να τα αποτιμήσεις σωστά. Τείνω λοιπόν προς την πλευρά της Ρεπούση. Μνήμη δεν είναι να θυμάσαι μόνο τα προσωπικά σου βιώματα. Είναι να μπορείς να τα συνδυάσεις και με τα βιώματα της άλλης πλευράς και να προσπαθήσεις να κατανοήσεις, να δεις και τα δικά σου λάθη, μακριά από εθνικισμούς και φανφαρολογίες.
χμ, γιατί να ταχτεί κανείς με τη μία ή την άλλη πλευρά;
Kι εγώ θεωρώ απαράδεκτο να χρησιμοποιείται η ιστορία για την οικοδόμηση εθνικών μύθων...
Μεσα σε αυτη τη φραση " Ο κ. Γεωργουσόπουλος, εξακοντίζοντας αφορισμούς και λογοπαίζοντας με την ετυμολογία συναφών λέξεων" συνοψιζεις τον τροπο με τον οποιο αρθρογραφει ο Γεωργουσοπουλος.
Οσο για το τι ειναι Ιστορια...μεγαλη κουβεντα και μεγαλη ιστορια...
πολύ ενδιαφέρον post!
αυτό που λέει ο αλέξανδρος, στο πρώτο κόμεντ σωστό, το επιβεβαιώνω από το Ελ΄σινκι, ακόμα και τα αισθήματα των ανθρώπων των χωρών αυτών είναι πολύ φιλικά και είναι δεμένοι μεταξύ τους..
"της αντικειμενικής αλήθειας", όσο γι αυτό είναι μεγάλο θέμα, αλλά πιστεύω ότι σε ένα ποσοστό υπάρχει η ιστορική αλήθεια και ναι, φυσικά και θα έπρεπε να προσπαθούμε να την προσεγγίσουμε...
καλό σου βράδυ!,
Ιάκωβος
Η γραφή της ιστορίας υπηρετεί το ιδεολόγημα της εξουσίας. Έτσι μέσα από τους μύθους η εκπαίδευση αναμασά μία "εθνική" ιστορία δημιουργώντας τους μαθητές-θύματα της προπαγάνδας. Από την άλλη πλευρά τα στρογγυλέματα και οι εξωραϊσμού προκειμένου να υποβαθμιστούν τα γεγονότα που αποτελούν αγκάθι στις επιλογές της εξουσίας, προσβάλουν την ίδια την ιστορία και βιάζουν την αντικειμενική προσέγγιση.
Φίλε Side 21 στα 74 χρόνια μου ένα έχω καταλάβει, η ιστορία γράφεται από τους νικητές, από τους κρατούντες. Ακόμα και οι μελετητές της ιστορίας δεν έχουν στα χέρια τους τα στοιχεία εκείνα που θα τους έδιναν την ευκαιρία να μας παρουσιάσουν την αλήθεια γυμνή. Αλλά και αν είχαν τα στοιχεία δεν ξέρω αν θα ήθελαν να τα παρουσιάσουν.
Ας προσαρμόζουμε λοιπόν την ιστορία σύμφωνα με τα συμφέροντα μας και ας μη ζητάμε αλήθειες. Καμιά φορά οι αλήθειες πικραίνουν. Να είσαι καλά gskastro
Καλησπέρα!
'Εχεις πρόσκληση...
Θέλουμε την αντικειμενική αλήθεια για μας και τα παιδιά μας !!
Δειλά-δειλά ν αφήσω και μια προσκλησούλα για παιχνίδι???
Ίσως να είναι το ίδιο με της Ερατούς.. δεν ξέρω !!
Καλήν εσπέραν.
Βαρύ και ασήκωτο το θέμα με την ιστορία. Ερίζουν γενεές και ιστορικοί και δεν είναι δυνατόν να εκφραστούν εδώ αντικειμενικές απόψεις.
Και η Αλεξάνδρα έχει δίκιο, και ο κούκος προφανώς, για γεγονότα που δεν έζησα και ο kaveiros και gkastro μας.
Τί λέει όμως η ιστορία για όσες βιάστηκαν άγρια στην Κύπρο, έχασαν ανθρώπους τους και ύστερα από τόσα χρόνια δε γνωρίζουν αν και πώς πέθαναν; ΄Εχασαν τα σπίτια και τη Γη τους και ο Αμερικάνος που έφτασε στο Ιρακ για να επιβάλλει δήθεν την τάξη που .....μεταφράζεται σε πετρέλαια, με το Κυπριακό δεν ιδρώνει το αυτί του;
Τις πταίει; Η ιστορία εδώ τι λέει;
Φιλί και Γλαρένιες αγκαλιές
Δημοσίευση σχολίου